Door Leo ten Hag
Hier vindt u recent verschenen publicaties van in het werkgebied van de AWN afdelingen 16 (Nijmegen e.o.) en 17 (Zuid-Veluwe en Oost Gelderland) uitgevoerde archeologische onderzoeken naar WOII sporen. Hierin worden ook niet door de AWN of met assistentie van AWN’ers uitgevoerde onderzoeken opgenomen.
We vestigen ook de aandacht op publicaties waarin vragen aan de orde komen als: Welke methoden/technieken kunnen gebruikt worden bij onderzoek naar WOII sporen? Welke mogelijkheden en moeilijkheden zijn er bij WOII archeologie? Wat voegt het archeologisch onderzoek naar WOII sporen toe aan onze kennis van deze oorlog?, etc. Casestudies uit binnen- en buitenland worden hier ook opgenomen.
Ivar Schute, 2016: De wetenschappelijke betekenis van archeologisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog , in: Tijdschrift voor geschiedenis, jrg. 129, nr. 2, 263-278
The archaeology of the Second World War is an emerging discipline. For example, it is becoming increasingly common to consider soil archive remains from the Second World War, although the scientific output is debated. This article aims to give a short overview of this development and illustrates how archaeological research can contribute to historiography and how the two disciplines are related.
en: De wetenschappelijke betekenis van archeologisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog
Max van der Schriek, 2018:
Landscape biographies of commemoration, in: Landscape Research
Abstract
All social structures, ranging from world-wide cultural communities to local networks of individuals, develop more or less specific memory cultures to connect places, buildings and land tot memories and notions of ancestry and origin. One can focus on several histories in the landscape or bring one moment in time tot the exclusive attention. This paper will discuss two examples of landscapes of commemoration using a landscape-biographical approach. This approach is used to demonstratie a multi-vocal past with its complex overlapping layers of social, econonomic and political history. Wars are etched on the memories of nations, communities and individuals. What people remember, and how, changes with time, expecially now that historic events are disappearing in living memory. This paper analyses how nations, local communities are individuals reshaped their violent past through time.
Een klooster in oorlogstijd
Het Huis van de Paters Sacramentijnen in de Nijmeegse wijk Brakkenstein, Gemeente Nijmegen
Heroen Damen, Harry van Enckevort (met bijdragen van Erik Drenth, Bas Kokke, Hans de Kruyk, Geoff Parsons en Aleike van de Venne), 2019: Een klooster in oorlogstijd. Het Huis van de Paters Sacramentijnen in de Nijmeegse wijk Brakkenstein, Gemeente Nijmegen, Bureau Leefomgevingskwaliteit/Archeologie (Archeologische Berichten Nijmegen, Rapport 89)
“Tijdens een sanering van niet gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog in de voormalige tuin van het klooster van de Paters Sacramentijnen aan de Heyendaalseweg in de Nijmeegse wijk Brakkenstein zijn veel archeologische sporen en vondsten aangetroffen. Naast zaken die met het klooster in verband kunnen worden gebracht zijn ook resten gevonden die licht werpen op het verblijf van achtereenvolgens Duitse, Amerikaanse, Britse en Canadese militairen op het kloosterterrein.
De resten van dug outs, schuttersputten en kuilen en de daarin aangetroffen voorwerpen gunnen ons samen met drie dagboeken een kijk op het leven in en rond het klooster in de daarop volgende twee jaar. Het meeste imponerende grondspoor is een grote uit munitiekisten opgebouwde dug out met vier door zelfgebouwde kachels verwarmde kamers.
Na het vertrek van de Canadezen kunnen de Paters Sacramentijnen vanaf april 1945 de schade aan hun bezit gaan opnemen. Deze is zeer groot zo blijkt uit documenten uit het kloosterarchief, alsook uit de in hun tuin gevonden voorwerpen.” Tekst ontleend aan de website van SPA-uitgevers:
Het rapport is te koop bij SPA-uitgevers (prijs € 29,50) en is in de bibliotheek van het Regionaal Archief Nijmegen digitaal te raadplegen.
Klooster Berchmanianum als noodhospitaal voor de geallieerden
Archeologisch onderzoek rond het nieuwe academiegebouw van de Radboud Universiteit op campus Heyendaal, Gemeente Nijmegen Heroen Damen en Femke Heijting (met bijdragen van Aleike van de Venne en Bas Kokke), 2019: Klooster Berchmanianum als noodhospitaal voor de geallieerden. Archeologisch onderzoek rond het nieuwe academiegebouw van de Radboud Universiteit op campus Heyendaal, Gemeente Nijmegen, Bureau Leefomgevingskwaliteit/Archeologie (Archeologische Berichten Nijmegen, Rapport 92)
“Het archeologisch onderzoek heeft zich met name gericht op de resten uit de Tweede Wereldoorlog. In 1942 is het klooster door de SS gevorderd en het pand werd toen verbouwd met als doel er een Lebensbornheim (kraamkliniek) op te zetten. In de kloostertuin zijn door de Duitsers geroofde objecten gevonden, zoals bestek uit de joodse psychiatrische instelling ‘Het Apeldoornsche Bosch’ en een kopje met hakenkruis op de bodem. Tijdens operatie Market Garden (september 1944) wordt rond het klooster hevig gevochten. Op het kloosterterrein zijn meerdere schuttersputten gegraven. Bij het archeologisch onderzoek zijn 325 voorwerpen gevonden die aan wapens en munitie toegeschreven kunnen worden. Andere vondsten uit deze periode betreffen onderdelen van uniformuitrustingen, parachutestof en verzorgingsproducten.
Op 19 september 1944 is het klooster door de geallieerden gevorderd als noodhospitaal voor de 307th Airborne Medical Company en in november wordt het hospitaal overgenomen door de 23rd Canadian Field Ambulance. Bij het archeologisch onderzoek is divers medisch materiaal aangetroffen uit deze periode.” Tekst ontleend aan de website van SPA-uitgevers:
Het rapport is te koop bij SPA-uitgevers (prijs € 29,50) en is in de bibliotheek van het Regionaal Archief Nijmegen digitaal te raadplegen.
Martijn Reinders, 2020: Oorlog in Lingezegen
sporen uit de bodem van het front tussen Arnhem en Nijmegen, Greenhouse Advies
In de jaren ’90 begon het gebied tussen Arnhem en Nijmegen steeds voller te raken. Als tegenhanger werd een groene bufferzone aangewezen. Dit is het huidige Park Lingezegen: een veelzijdig gebied van ruim 1.700 hectare dat grenst aan Arnhem-Zuid, Huissen, Elst en Bemmel en doorloopt tot aan Nijmegen-Lent. De Tweede Wereldoorlog heeft hier een vernietigende werking gehad. Veel mensen kennen operatie Market Garden maar wat weinig mensen weten is dat er daarna in het huidige Park Lingezegen ook is gevochten. Dit doet wat betreft menselijk leed en materiële schade niet onder voor operatie Market Garden. Het gebied kreeg te maken met beschietingen, vernielingen, plunderingen en duizenden doden: dienstplichtigen, beroepsmilitairen maar ook onschuldige burgers en zelfs kindsoldaten. Daardoor is Park Lingezegen inmiddels een rijk archief aan verschillende (oorlogs-)verhalen. Deze verhalen zijn samengebracht in het boek ‘Oorlog in Lingezegen’. Oorlog in Lingezegen is geschreven in opdracht van Park Lingezegen en wordt uitgegeven door Greenhouse Advies.
De gevechten in Park Lingezegen begonnen op 1 oktober in 1944. Nu, 76 jaar later, wordt het boek ‘Oorlog in Lingezegen’ uitgebracht. Oorlog in Lingezegen is een oorlogsboek geschreven met een archeologische bril. De grote lijnen van militaire bewegingen worden afgewisseld met persoonlijke en lokale verhalen verteld aan de hand van in de bodem gevonden objecten. Deze vondsten geven een indringend beeld van de volledige vijf oorlogsjaren in Park Lingezegen.
Prijs: €30 incl. verzendkosten óf €25 (bij ophalen in Huissen). Wil jij het boek ophalen in Huissen? Neem dan eerst contact op via marlijn.schuring@civilmanagement.nl. Bestel via: marlijn.schuring@civilmanagement.nl.
The significance of battlefield tours for the Dutch military
in: Critical Military Studies, pp. 1 – 19
In dit artikel worden de persoonlijke ervaringen van Nederlandse militairen tijdens een battlefield tour geanalyseerd. Uit verschillende interviews met deelnemende militairen blijkt dat bezoeken aan slagvelden uit de Tweede Wereldoorlog gedetailleerde en levendige beelden van het verleden op kunnen roepen. Het historische landschap reikt (visuele) aanwijzingen en argumenten aan die het verloop van een voorbije gebeurtenis beter kunnen doen begrijpen.
Uit het artikel: In sum, for many of the interviewees visits to historical war sites during military battlefield tours evoke feelings of connection, of nuancing and understanding the historical situation and the ones who acted in it. Being physically confronted with the reality of war contributes to the credibility of an event, even though it can be debated whether historical sites or traces ever represent a ‘reality of war’.
Lees hier het hele artikel. (Externe link)
Archeologie in Limburg aflevering 119, 2019:
Themanummer Archeologie van de Tweede Wereldoorlog
Van de redactie AiL: “In het kader van het 75-jarig bevrijdingsfeest in Limburg staat deze editie geheel in het teken van de archeologie van de Tweede Wereldoorlog in Limburg. Onderzoek naar archeologische resten uit de Tweede Wereldoorlog is een jonge discipline vergeleken met de meer ‘ingegraven’ archeologie van de periode vóór 1850, en veel van de betrokken onderzoekers zijn eveneens relatief jong. De archeologie van moderne conflicten vergt een andere – vaak intensievere – insteek dan traditionele archeologie. De materiële resten van deze conflicten nemen, gezien hun afwijkende aard en grote hoeveelheid, een bijzondere positie in, zowel in het bodemarchief als binnen het archeologisch onderzoek, zoals de artikelen in dit nummer van AiL, en de onderzoeken die daaraan ten grondslag liggen, duidelijk laten zien”.
Lees hier het hele artikel. (Externe link)
Archeologische resten uit de Tweede Wereldoorlog
Ivar Schute, 2019: Archeologische resten uit de Tweede Wereldoorlog: inhoud en emotie, in: Archeologie in Limburg 120, pp. 7 – 13
Lees hier het hele artikel. (Externe link)
Beladen bos
Evert van Ginkel, 2020. Het munitiedepot van Hoog Soeren 1941 – 2020 (Spa uitgevers B.V. Zwolle), 80 blz., € 14,50
In de nacht van 16 op 17 april 1945 lieten Duitse troepen een deel van hun munitiedepot bij Hoog Soeren in de lucht vliegen. Beladen bos vertelt het verhaal over de voorgeschiedenis, het functioneren en de naoorlogse wederwaardigheden van het depot. Het laat zien hoe een oorlog niet alleen directe, maar ook langdurige gevolgen heeft voor mens en landschap. In 1943 ontstond er voor de Duitsers behoefte aan een munitiedepot, waar het gebied Hoog Soeren uitermate geschikt voor was omdat alle activiteiten door de bossen aan het oog onttrokken waren. Het werd een depot van de hoogste en grootste categorie met 273 half verzonken opslag’hutten’ 75 tot 100 meter van elkaar gelegen op 10 m afstand van de weg. De grootte was gemiddeld 6 x 9 m met een diepte van 1.60 m. Hier werden miljoen kilo’s explosieven opgeslagen. Toen de Canadezen bij de bevrijding Hoog Soeren introkken was het gebied van het munitiedepot een grote chaos. Een groot deel van de opslagplaatsen was echter niet tot ontploffing gekomen, mogelijk door sabotage. De eerste decennia na de oorlog was er niet echt veel aandacht voor het ruimen van het oorlogstuig dat er nog lag en niet tot ontploffing was gekomen. Dat kwam pas gedurende de laatste twee decennia. Ook werd het een vrijplaats voor mensen met een metaaldetector. De laatste tien jaar werd het ruimen begeleid vanuit de archeologie, wat in de loop der tijd steeds professioneler werd.. De uitwerking van dit materiaal moet voor een deel nog plaats vinden.
Erfgoed van de oorlog
Jeroen Wielaert, 2020 Ontdekkingstocht naar sporen van de bezetting
(Deventer: Edicola cultuur), 302 blz., € 24,95 ISBN 9789493160545
Van de Terschellinger duinen tot de Cauberg bij Valkenburg, van de AA-kerk in Groningen tot het Belfort van Sluis, Zeeuws-Vlaanderen. Jeroen Wielaert (1956) stuitte op tal van reizen door Nederland van jongs af aan overal op plekken die aan de oorlog herinneren. Het was in eerste instantie niet, omdat hij er bewust naar zocht, maar simpelweg omdat hij er vaak letterlijk tegenaan liep. Die plaatsen van herinnering blijven in vredestijd vertellen over de bezetting.
Het onderwerp leeft nog sterk onder de oudere generatie, maar boeit ook een groeiend nieuw publiek – de oorlog is in alle heftigheid het populairste onderdeel van het geschiedenisonderwijs.
Al die belangstelling draagt er toe bij dat er veel beweegt rond de oorlogsplekken. Bij West-Terschelling is een heel bunkercomplex uit gegraven. In Apeldoorn wordt de voormalige bunker van Rijkscommissaris Seyss-Inquart opgeknapt en weer toegankelijk gemaakt. Het zijn voorbeelden van behoud van oorlogserfgoed dat vaak wordt uitgevoerd door stichtingen, met behulp van tal van vrijwilligers, oud en jong. Wielaert heeft voor NOS/Radio 1 veel reportages gemaakt over de oorlog en publiceerde erover. De viering van 75 jaar vrijheid was aanleiding om weer een rondgang te maken, nieuwe plekken te bezoeken en te spreken met mensen die er bij betrokken zijn.
In de schaduw van een nachtvlinder
Ivar Schute, 2020: Een archeoloog op zoek naar sporen van de Holocaust, Amsterdam. Uitgeverij Prometheus, 224 blz., € 24,99. ISBN 9789044642438
In 2014 werden de fundamenten van de gaskamers van het nazivernietigingskamp Sobibor blootgelegd. Voor Ivar Schute was dit de climax van een jarenlange reis door een kampenlandschap. Hij onderzocht barakken, massagraven, gaskamers en liep tegen een hoop vragen aan. Mag een archeoloog zomaar opgraven in een vernietigingskamp? Is dat wetenschap of forensisch onderzoek? Wat moeten we doen met de graven, kelders en funderingen die worden blootgelegd? Aan wie behoren de vondsten die archeologen doen? Hoe ga je om met Holocaustontkenners? Ivar Schute geeft antwoord op deze vragen aan de hand van een archeologische tocht van Nederland tot in de eenzame bossen van Oost-Polen. Hij laat zien dat een archeoloog met een andere blik naar de Holocaust kijkt: archeologisch onderzoek in een dergelijke context is eerder verbonden met een proces van gedenken dan het leveren van wetenschappelijke bewijzen. In de schaduw van een nachtvlinder is een zeer persoonlijke en indringende zoektocht naar de sporen van een pijnlijk verleden.
Ivar schute (1966) werkt al bijna dertig jaar als archeoloog in de monumentenzorg. Hij specialiseerde zich daarbij in de archeologie van de Tweede Wereldoorlog en voerde onderzoek uit in Kamp Amersfoort, Vught, Westerbork, Bergen-Belsen, Treblinka, Sobibor en in tal van kleinere kampen.
(tekst website uitgeverij Prometheus)
Archeologie van modern oorlogserfgoed 2
Waarderen en selecteren. Een inventarisatie en voorstel archeologie (Military Legacy Rapport 85), Dordrecht/Soesterberg
Sinds 2012 heeft het CCvD Archeologie vindplaatsen uit de Tweede Wereldoorlog / modern oorlogserfgoed expliciet op de agenda gezet, mede geënt op onderzoeksprojecten bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Dit onderzoek naar resten uit met name de Tweede Oorlog is niet regulier, zoals onderzoek naar oudere archeologische resten dat wel is. Dat heeft onder meer met de relatieve ouderdom, wetenschappelijke noodzaak en de relatie met andere wet- en regelgeving te maken.
Een en ander heeft geleid tot het formuleren van een aantal concrete vragen bij deze en andere knelpunten zoals de samenloop explosievenopsporing en archeologisch onderzoek.
In de afgelopen jaren is door middel van een gefaseerde aanpak gewerkt aan het leveren van een bijdrage aan de beantwoording van deze vraagstukken. Zo werd duidelijk dat modern oorlogserfgoed deel uitmaakt van ons bodemarchief en daarmee valt onder de Erfgoedwet, maar dat ook helderheid nodig is in de relatie met andere wetgeving, waaronder de Wet- Wapens en Munitie. En dat daarnaast een kritische blik vereist is op de inhoudelijke potentie van vondsten en vindplaatsen. Daartoe, onder meer, is in 2019 in opdracht van SIKB en het CCvD Archeologie een inventarisatie naar het waarderen en selecteren van modern oorlogserfgoed bij archeologisch onderzoek uitgevoerd. De resultaten van deze inventarisatie zijn eind 2019 in een rapport aan het CCvD aangeboden en door het college overgenomen.
Dit rapport is nu gepubliceerd en kunt u downloaden vanaf de SIKB website
Op deze pagina vindt u ook het overkoepelende plan van aanpak met een beschrijving van alle fases en de resultaten daarvan.
Max van der Schriek, 2020: Beyond the Battlefields
Archaeological Approaches to and Heritage Perspectives on Modern Conflict, Amsterdam 
Samenvatting:
Het gepresenteerde onderzoek was zowel van analytische aard alsook een technische verkenning voor de potentie van conflictarcheologie in Nederland. Deze studie bevatte drie impliciete onderzoeksdoelen. Zoals uitgelegd in hoofdstuk 1 moet dit onderzoek allereerst worden gezien als een fundamentele wetenschappelijk studie met betrekking tot de interdisciplinaire benadering tussen erfgoed, archeologie en ruimtelijke ontwikkeling. Ten tweede is het een valoriserend onderzoek geweest vanwege het beoordelen en valideren van de academische waarde van conflictarcheologie in Nederland. Tenslotte kan het worden beschouwd als een methodologisch onderzoek. Lees verder..
Voor het hele boek in PDF klik hier.
Harry van Enckevort, 2020: Bomscherven & broches.
De archeologie van de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen, Utrecht. Met bijdragen van Kees Brok, Heroen Damen, Roel Hoek, Joy de Jong, Willem Kuppens, Jan Kusters, Tim van der Weyden en Katja Zee.
Tekst van de achterflap: Ook tijdens opgravingen komen tussen de vele honderdduizenden prehistorische, Romeinse en middeleeuwse resten uit het verre en rijke verleden van de stad regelmatig zaken uit de Tweede Wereldoorlog tevoorschijn. Lange tijd zijn deze door de archeologen genegeerd als zijnde te jong en dus onbelangrijk, maar tijdens de afgelopen twee decennia is de archeologische belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog voorzichtig op gang gekomen. Dan blijkt dat verroeste en vaak kapotte voorwerpen, samen met geschreven bronnen zoals dagboeken, verhalen vertellen die gaan over de stad in oorlogstijd. Verhalen over geweld, verwoesting en dood, maar ook over het dagelijkse leven van Nijmegenaren en soldaten die als vijand of vriend werden gezien. Deze teruggevonden herinneringen, op het grensvlak van archeologie en emotie, illustreren en vullen kleine gaten in de grote geschiedenis van Nijmegen tijdens de Tweede Wereldoorlog, die nog lang niet in volle omvang is beschreven. Bomscherven en broches. De archeologie van de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen geeft een overzicht van een aantal verhalen die verbonden zijn met archeologische vondsten uit de oorlogsjaren, die de laatste decennia in Nijmegen zijn gedaan. Het boek vertelt niet alleen over vindplaatsen en voorwerpen uit de oorlogstijd, maar geeft ook een inkijkje in de immer uitdijende verhalenbundel over de mensen die tijdens de oorlogsjaren in en rond Nijmegen leefden en vochten.
Op Verkenning 2.0
Twee eeuwen militair erfgoed in het vizier
De rapportage Verkenning Militair Erfgoed geeft inzicht in het onroerend erfgoed uit de periode 1815-1989, dat een relatie heeft met de militaire geschiedenis van Nederland.
Thematische insteek
Het onderzoek kent een thematische insteek, waarbij het verhaal van de militaire geschiedenis van Nederland als vertrekpunt is genomen. Dit vanuit de gedachte dat behoud van erfgoed niet alleen meer gaat om behoud van steen, maar ook van betekenis. De samenleving wil steeds vaker het bijzondere verhaal achter de stenen horen. Omgekeerd wil men het verhaal kunnen vertellen aan de hand van objecten, gebouwen en plekken in het landschap. Onderzocht is welk erfgoed illustratief is voor het verhaal van twee eeuwen militaire geschiedenis, op welke wijze het is geborgd en of er sprake is van een (instandhoudings)opgave. De RCE heeft voor deze verkenning samengewerkt met universiteiten, defensie, onderzoeksinstituten en belangenorganisaties.
Auteur: Ben de Vries e.a.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2019
Te downloaden via deze link.
A.V.A.J. Bosman (eindredactie), 2019: Strijdigheden 3
Stichting ACOO, Dordrecht
(€ 15,-, 103 bladzijden)
Bundel van tijdens het gelijknamige congres in Arnhem (12 september 2019) uitgesproken lezingen en enkele andere artikelen.
Een impressie van het Congres en de wijze van bestellen van de bundel via deze link.
Fields of Conflict
Editors: Nikita Moreira, Michael Derderian, Ashley Bissonnette
J.F. van der Weerden en M. van Willigen, 2017: Ist es noch so gut versteckt…
Onderzoek naar de herkomst van een kist met explosieven te Arnhem Mariëndaal
(BAAC Rap V-16.0339)
Paperback. 116 pp. Geïllustreerd.
In Arnhem werd tijdens een opgraving een kist aangetroffen van Duitse makelij, met een inhoudsopgave in het Nederlands. De kist bevatte Brits sabotage materiaal. De kist werd tijdens de Tweede Wereldoorlog verstopt door de Duitse Abwehr als voorbereiding op een geallieerde invasie van het Europese vasteland. Er komen in dit boek twee verhalen bij elkaar. Het ene gaat over de inhoud van de kist en de Britse poging om een antwoord te vinden op de Duitse militaire voorsprong, het andere over de functie van de kist: het tegenhouden van een vrijwel zekere geallieerde overwinning.
Te openen via deze link
Martijn Reinders, 2018: Luftwaffe-experiments on the Veluwe moraines in the Netherlands: archaeology of Teerose III (English summary of the report)
Te openen via deze link
S. Brussé en C.W. Koot (red.), 2018:
De Lentse Lus archeologisch ontrafeld
Bewoningssporen uit de Middeleeuwen en vondsten uit de Tweede Wereldoorlog (Archeologische Berichten Nijmegen 68).
“Bij station Lent ligt de fietstunnel die onder de Prins Mauritssingel voert. Ten tijde van de civieltechnische werkzaamheden voor de herinrichting van dit kruispunt met de Laauwickstraat en de aanleg van de fietstunnel stond deze locatie te boek als de Lentse Lus. Deze naam refereert aan het huidige kruispunt en verkeerstromen, maar typeert tevens wat deze locatie tijden lang is geweest; namelijk een kruispunt van wegen. (…).
Gelegen op de noordelijke over van de Waal, tegenover de stad Nijmegen nam Lent niet alleen infrastructureel een belangrijke positie in, daarmee was het militair-strategisch ook een plaats van betekenis. Dit belang blijkt uit de nabije aanwezigheid van het middeleeuwse kasteel Lent, dat tegen het einde van de 16e eeuw plaats moest maken voor schans Knodsenburg. Tijdens gevechten rondom Knodsenburg, in 1585, 1591 en 1672, strekte het strijdtoneel zich uit tot de Lentse Lus. Tientallen loden kogels verschoten met pistolen, karabijnen en vooral musketten zijn hiervan het resultaat. Eeuwen later, in september 1944 lag de Lentse Lus wederom in de frontlinie. Ook hiervan zijn archeologische getuigenissen aanwezig op de Lentse Lus.”
Het boek is te bestellen bij SPA Uitgevers.
Max van der Schriek & Willem Beex, 2018:
The application of LiDAR based DEMs on WWII conflict sites in the Netherland
De rivierkazematten
Leo van Midden, Martijn Reinders, 2018:
Rijksmonumenten in Lent
de rivierkazematten (Stichting Valkhofbunker, Nijmegen)
← Hier te lezen als PDF (118 blz.)
Martijn Reinders, 2018:
Project Landgoed Oorsprong.
Historie en archeologie van schuttersputten langs de Oorsprongbeek te Oosterbeek.
← Hier te lezen als PDF (43 blz.)
A. Bosman, R. Geerts en D. Sam (red), 2017:
Een brug te ver onderzocht.
Archeologisch onderzoek in stadsblokken-Meinerswijk, gemeente Arnhem (ADC Monografie 22; ADC Archeoprojecten)
Resultaten van de opgravingen op het terrein in Arnhem waar tijdens de Tweede Wereldoorlog de brug lag over de Rijn en waar hevige bombardementen hebben plaatsgevonden. Er is veel vondstmateriaal. De nasleep van de gevechtshandelingen komt nu beter in beeld. Specifiek gaat het om het opnieuw aanleggen van de bruggen maar ook hoe men praktisch omging met het maanlandschap dat rondom het bruggenhoofd ontstaan was. Tijdens de egalisatie van het terrein kon men ook meteen het afval dumpen. (tekst SPA Uitgeverij)
Hilde van de Heul, 2017:
The Potential for Second World War Archaeology in de Netherlands.
A Discussion Document (Dissertation submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of MA in Archaeology, University College London, Institute of Archaeology)
Engelstalig.
Evert van Ginkel en Arjen Bosman, 2017: Opgegraven strijd.
Archeologie van de oorlog.
Dit boek is verschenen ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling in het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch (28 januari t/m 14 mei 2017).
Een bespreking van Jona Lendering is hier te lezen:
Het boek is hier nog te verkrijgen.
(volgens informatie van 14 mei 2018)
Jobbe A.T. Wijnen, Ivar A. Schute and Ruurd S. Kok, 2016:
Journal of Community Acheology & Heritage
Conflict Archaeology in the Netherlands: The Role of Communities in an Emerging Archaeological Discipline, Journal of Community Archaeology & Heritage, Vol. 3 No. 1, February, 22-39
Het artikel van Martijn Eickhoff is te downloaden via academia.edu (zie link hieronder).
Ivar Schute, 2016: De wetenschappelijke betekenis van archeologisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog, Tijdschrift voor geschiedenis, Jaargang 129, no. 2, pp. 263-278
Martijn Eickhoff, 2016:
De wetenschappelijke emancipatie van archeologisch onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog en het belang van maatschappelijk engagement. Een reactie op Ivar Schute, Tijdschrift voor Geschiedenis, Jaargang 129, no. 2, pp. 279-289
Max van der Schriek, 2016:
M. Reinders (met bijdragen van L. van Midden en S. van Dorst), 2016:
Kochbunkers in de tuin van Museum Arnhem
Een historisch onderzoek naar en archeologische waarneming van resten uit de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog (Werkgroep WO2; AWN Afdeling 17, rapport 1)
Heroen Damen, Cees Koot, met een bijdrage van M. Hogervorst, 2016:
Archeologische getuigenissen van de Tweede Wereldoorlog
← Hier te lezen als PDF (60 blz.)
(Archeologische Berichten Nijmegen – Rapport 64, Gemeente Nijmegen, Bureau Leefomgevingskwaliteit, Archeologie).
Dit is deel 7 van Archeologische monumentenzorg in het plangebied van de dijkteruglegging bij Lent.
David Kobialka etc., 2015:
Tree memories of the Second World War: a case study of common beeches form Chycina Poland
David G. Passmore, Stephan Harrison & David Capps Tunwell, 2014:
Second World War conflict archaeology in the forests of north-west Europe
Het natuurgebied rondom Nijmegen bezien als militair landschap
Redactie Leo ten Hag
2015 ISBN 978-90-9029259-5
← Hier te lezen als PDF (55 blz.)
Sinds enige jaren bestaat er bij (amateur)archeologen belangstelling voor onderzoek naar oorlogssporen. Deze nog prille ‘archeologie van de Tweede Wereldoorlog’ heeft nog veel vragen te beantwoorden. Zoals: wat moet worden onderzocht, op welke manier en, vooral, wat voegt dit onderzoek toe aan kennis over deze periode? Op het door de AWN Werkgroep Archeologie van de Tweede Wereldoorlog (Nijmegen) georganiseerde symposium ‘Het Natuurgebied rondom Nijmegen bezien als militair landschap’ hebben sprekers uit verschillende disciplines (archeologie, geschiedenis, landschapsbeheer) zich over deze vragen gebogen. Het resultaat leest u in deze bundel.
A.V.A.J. Bosman, E.J. van Ginkel, J.P.F. Verweij en W.B. Waldus, 2014:
De archeologie van modern oorlogserfgoed.
Nick Warmerdam, 2014: De Atlantikwall, meer dan alleen beton.
Een inventarisatie van Duitse verdedigingswerken in het Zuid-Hollandse deel van de Amsterdamse Waterleidingsduinen, Westerheem, jaargang 63, nr. 6, pp. 322-330. Te downloaden via deze link
Dit artikel is opgenomen in het themanummer van de Westerheem, ‘Tweede Wereldoorlog archeologie’. Dit gehele nummer is digitaal te raadplegen via deze link. Een kritische reflectie op de in dit themanummer opgenomen artikelen is Evert van Ginkel & Arjen Bosman, 2014: Archeologie van WOII: nog wat mijnen te ruimen? Westerheem, jaargang 64, nr. 3, pp. 149-158 , ook te raadplegen via genoemde link.
Conflictarcheologie in Nederland
R.S. Kok et al, 2013: Conflictarcheologie in Nederland. De potentie van een thematische, diachrone benadering van sporen van oorlog en geweld, Archeobrief. Nr. 2, pp. 2-8
Naar de bespreking van de boeken Burning Bridges en Bridges are Ours